* Ο Ευάγγελος Αλμπάνης είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος
Ο θεσμός της αιρετής Περιφέρειας θεσπίστηκε το 2010 με το νόμο του “Καλλικράτη”. Η κεντρική ιδέα πίσω από αυτό βασιζόταν στην διοικητική αποκέντρωση, την ενίσχυση της τοπικής δημοκρατίας, την αποτελεσματικότερη διαχείριση των ευρωπαϊκών (για πρώτη φορά ήρθαν στο β’ βαθμό αυτοδιοίκησης) και εθνικών κονδυλίων και κατ’ επέκταση την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Ωστόσο, σήμερα τόσα χρόνια μετά, σε τι κατάσταση βρισκόμαστε; Οι Περιφέρειες απέχουν πολύ από τη θεσμική και οικονομική τους αυτοτέλεια. Το κεντρικό κράτος, μέσω και της αποκεντρωμένης διοίκησης, κρατάει ακόμα σημαντικές αρμοδιότητες που θα έπρεπε να έχουν περάσει στις Περιφέρειες, ενώ από άποψη οικονομικών πόρων, οι Περιφέρειες παραμένουν πλήρως εξαρτημένες από το κεντρικό κράτος. Η περικοπή της χρηματοδότησης είναι σήμερα μεγαλύτερη και πιεστικότερη από ποτέ, με αποτέλεσμα τα χρήματα να μην επαρκούν για βασικές λειτουργίες των Περιφερειών, όπως η συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών, πόσο μάλλον για καινούρια μεγάλα έργα. Παράλληλα, το κράτος αντί για επιτελικό γίνεται όλο και πιο συγκεντρωτικό, εις βάρος της αυτοδιοίκησης συνολικά.
Τολμώ να πω πως η σημερινή Κυβέρνηση δεν πιστεύει πραγματικά στην αποκέντρωση και την αυτοδιοίκηση. Την αυτοδιοίκηση τη θέλει ανίσχυρη και εξαρτημένη. Αυτή όμως είναι μια φοβική αντιμετώπιση που οδηγεί σε αδιέξοδο.
Τον Φεβρουάριο του 2013 στο 1ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, ο τότε Πρόεδρος και Περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός είχε κλείσει την ομιλία του με τη φράση “Το κεντρικό μήνυμα προς την κυβέρνηση είναι: Αφήστε μας να δημιουργήσουμε ισχυρές Περιφέρειες. Μη μας βάζετε εμπόδια. Λύστε μας τα γραφειοκρατικά προβλήματα. Εμπιστευθείτε μας κύριε Υπουργέ, αγαπητοί της κυβέρνησης.” Το αίτημα αυτό παραμένει δυστυχώς επίκαιρο ακόμη και σήμερα.
Χρειάζεται άμεσα αλλαγή πλεύσης και ένα νέο όραμα για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Πιο συγκεκριμένα, χρειαζόμαστε περισσότερη αποκέντρωση και αυτονομίαμε μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων από το κεντρικό κράτος, ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις πιο κοντά στις τοπικές ανάγκες και οι Περιφέρειες να έχουν την οικονομική τους αυτοτέλεια. Προώθηση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησηςδιασφαλίζοντας τη συνεργασία και τη συμπληρωματικότητα των διάφορων επιπέδων διοίκησης. Ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, που είναι προϋπόθεση για την ορθή λειτουργία όλων των παραπάνω. Και τέλος, ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης για την εξυπηρέτηση των πολιτών και την ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσια (ανοικτά) δεδομένα και υπηρεσίες.
Αυτές είναι, σε γενικές γραμμές, προτάσεις και εισηγήσεις εν όψη του Συνεδρίου της ΕΝΠΕ στις 18-19 Νοεμβρίου 2024 στην Αλεξανδρούπολη, ελπίζοντας να προκύψουν χρήσιμα συμπεράσματα και αποτελέσματα από αυτό.
ΑΛΜΠΑΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
Δρ. Φυσικής, Εντεταλμένος Διδάσκων Ε.Μ.Π.
Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής
(Παράταξη: Γιάννης Σγουρός - Αττική Ανεξάρτητη Αυτοδιοίκηση)
Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος
(Παράταξη ΕΝΠΕ: Περιφερειακό Αυτοδιοικητικό Κίνημα)