Επίσκεψη υψηλού συμβολισμού πραγματοποιεί την Παρασκευή 7 Μαΐου στην «Ευρωπαίων Πόλιν» του δήμου Παιονίας Κιλκίς -της οποίας η ιστορία ανάγεται στην 5η χιλιετία π.Χ.- ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, μόλις δύο ημέρες πριν από την Ημέρα της Ευρώπης, στις 9 Μαΐου, και 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Η επίσκεψη του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνιστά σπουδαία ευκαιρία για την κατανόηση και την αξιοποίηση του σημαντικού πολιτισμικού κεφαλαίου της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς και του Δήμου Παιονίας, ώστε να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος για τη διεύρυνση των πολιτιστικών διαδρομών στην Κεντρική Μακεδονία, συμβάλλοντας στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Γεωργία Στρατούλη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς.
Όραμα και μέλημα της Εφορείας είναι η κεφαλαιοποίηση των σημαντικών μνημείων της αρχαίας Ευρωπού παρά τον Αξιό ποταμό της αρχαίας Βοττιαίας, 800μ. νότια της ομώνυμης κωμόπολης και της ευρύτερης περιοχής της με την ενσωμάτωσή τους σε μια εκτεταμένη ελληνιστική πολιτιστική διαδρομή από την Θεσσαλονίκη και την Πέλλα έως την Ευρωπό, με σταθμούς στον ταφικό τύμβο Μεσιάς (1 χλμ νότια της αρχαίας Ευρωπού), τον αρχαιολογικό χώρο Ευρωπού με την αρχαία πόλη και σημαντικά ταφικά μνημεία των ελληνιστικών, ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων και τους ταφικούς τύμβους στην κοινότητα Τούμπας, 8 χλμ ΒΑ της Ευρωπού, όπου η ΕφΑ Κιλκίς πραγματοποιεί ήδη έργο προστασίας- αποκατάστασης και ανάδειξης δύο ελληνιστικών τύμβων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Κοιλάδα Αξιού - γέφυρα μεταξύ βορρά και νότου
Το Κιλκίς, λόγω της σημαντικής γεωπολιτικής του θέσης στην Κεντρική Μακεδονία, και με έναν πλωτό άλλοτε Αξιό ποταμό, αποτέλεσε ανά τους αιώνες «γέφυρα» επικοινωνίας και μετακίνησης ανθρώπων, αγαθών και ιδεών μεταξύ του Αιγαίου και ευρύτερα της ανατολικής Μεσογείου με την κεντρική βαλκανική και μέσω αυτής με την κεντρική Ευρώπη.
«Η αρχαιολογική έρευνα, οι αρχαίες ιστορικές πηγές, όπως και μνημεία νεότερων ιστορικών περιόδων μαρτυρούν τη σημαντική διαχρονική ιστορία της κοιλάδας του Αξιού στο ιστορικό "γίγνεσθαι" των προϊστορικών και ιστορικών χρόνων, όπως και της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, αλλά και της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας, όπως η συμβολή του Μακεδονικού Μετώπου στην έκβαση του Α' ΠΠ. Το άγνωστο ιστορικό κεφάλαιο της περιοχής ελπίζω να μπορέσει πλέον να αποκατασταθεί και να κεφαλαιοποιηθεί στο πλαίσιο της σύγχρονης Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ), η οποία αποτελεί κεντρικό άξονα της ΕΕ για την χρηματοδότηση έργων στο επικείμενο ΕΣΠΑ 2021-2027», τονίζει η κ. Στρατούλη.
Η συστηματική αρχαιολογική έρευνα άρχισε στην περιοχή της αρχαίας Ευρωπού το 1989, με επικεφαλής την αρχαιολόγο της ΙΣΤ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θώμη Σαββοπούλου. Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε σε λόφο, ο οποίος δεσπόζει στην περιοχή. «Το αρχαίο άστυ της Ευρωπού κατέχει στρατηγική θέση επί φυσικού υψώματος, εποπτεύοντας το γύρω χώρο. Βρίσκεται 20 χιλιόμετρα ΒΑ της Πέλλας, στον πυρήνα του Μακεδονικού Βασιλείου. Επιφανή μέλη της αρχαίας κοινωνίας, που ανήκαν στην αριστοκρατική τάξη των ελληνιστικών χρόνων και κατείχαν εκτάσεις εύφορης γης, ήταν ιδιοκτήτες «τηλεφανών» (=ορατών από μακριά) ταφικών τύμβων, που ως τοπόσημα αποτελούσαν την υλική μαρτυρία του σημαντικού status quo, δηλ. της πολιτικής και οικονομικής ισχύος των κατόχων τους», σημειώνει η κ. Στρατούλη. Τέτοιοι τύμβοι του τέλους του 4ου και των αρχών του 3ου αι. π.Χ., αρκετοί κατεστραμμένοι από τη σύγχρονη καλλιέργεια ή άλλους λόγους, με σημαντικά, όμως, κατάλοιπά τους ακόμη και σήμερα στο τοπίο, όπως και ενδιαφέροντα ταφικά μνημεία, τα οποία περιλάμβαναν και αποκαλύπτονται σε ανασκαφές, αναπτύσσονταν μέχρι και 1 χλμ νότια της αρχαίας πόλης, εκατέρωθεν του οδικού άξονα Ευρωπού-Πέλλας. Πολίτες της Ευρωπού επισκέπτονταν τα μεγάλα ιερά της αρχαιότητας, σύμφωνα με τον κατάλογο των θεωροδόκων των Δελφών. Τα ονόματα και πατρωνυμικά τους που διασώθηκαν, είναι γνωστά στον χώρο της Μακεδονίας, όπως Φίλιππος, Μαχάτας, Αλέξανδρος, Νικαία, Αγάθων, Παράμονος και Σέλευκος.
Ευρωπός: Mύθος και Ιστορία
Η ετυμολογική σχέση των λέξεων Ευρωπός και Ευρώπη είναι ευδιάκριτη. Την όμορφη Ευρώπη έκλεψε -σύμφωνα με τη μυθολογία- από την Φοινίκη ο ερωτευμένος Δίας, που μεταμορφωμένος σε ταύρο την μετέφερε στην Κρήτη, από όπου... «χάρισε» το όνομά της στην ήπειρό μας. Η πόλη της Ευρωπού, όμως, που σύμφωνα με τον Θουκυδίδη δέχθηκε την ανεπιτυχή επίθεση (429 π.Χ.) του βασιλιά των θρακών Σιτάλκη, συνδέεται -κατά τον μύθο- με τον Ευρωπό, επώνυμο ήρωα των Μακεδόνων.
Η «Ευρωπαίων Πόλις» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακήρυξε το 2018 ως έτος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Στον εορτασμό συμμετείχε και το ΥΠ.ΠΟ.Α., και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς άδραξε την ευκαιρία να ακουστεί η αρχαία πόλη παρά τον Αξιό ποταμό που συνδέεται ετυμολογικά με το όνομα της Ευρώπης. Το όνομα της αρχαίας πόλης αναγράφεται σε μαρμάρινο ενεπίγραφο τιμητικό βάθρο -του 108 π.Χ. - προς τιμήν του Ρωμαίου αξιωματούχου Μάρκου Μινούκιου Ρούφου, ο οποίος τιμήθηκε με ανδριάντα, γιατί συνέβαλε στην αποτροπή του κινδύνου κατάληψης της πόλης από γαλατικά και θρακικά φύλα.
Σε αυτό το βάθρο αναφέρεται -μεταξύ άλλων- και το όνομα της πόλης ως «ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ Η ΠΟΛΙΣ». Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς τίμησε τον εορτασμό της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς με αντίγραφο του τιμητικού βάθρου, που δώρισε στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας (19/12/ 2018) με αναγραφή, όπως τονίζει η κ. Στρατούλη, «μίας από τις παλαιότερες αναφορές του επιθέτου "ευρωπαίος"».
Το όραμα για την περιοχή
Σύμφωνα με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς, αν μνημεία της Ευρωπού ενταχθούν για ανάδειξη στο ΕΣΠΑ 2021-2027, με προϋπόθεση την ωρίμανση μελετών τους μέχρι το τέλος του 2022, η Ευρωπός θα μπορούσε να αποτελέσει στα επόμενα πέντε- έξι χρόνια σημαντικό πόλο προσέλκυσης τουρισμού από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το όνομα «Ευρωπαίων η Πόλις», όπως και εκείνο του σπουδαίου γόνου της, του Σελεύκου Α' του Νικάτορος, ιδρυτή της Δυναστείας των Σελευκιδών, μπορεί να αποτελέσουν ισχυρά brand names για να προσελκύσουν χιλιάδες Ευρωπαίους και άλλους πολίτες, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία - παράλληλα με τις αρχαιότητες της Ευρωπού - να γνωρίσουν και το φυσικό πλούτο της περιοχής, όπως τους καταρράκτες Σκρα -τη «γαλάζια λίμνη», αλλά και τα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά μνημεία της Γουμένισσας καθώς και τα οινοποιεία της και τα ντόπια προϊόντα της περιοχής.
«Όραμά μας είναι -εκτός από τη διεπιστημονική προσέγγιση και την ψηφιακή τεκμηρίωση του μνημειακού πλούτου της περιοχής- η πολυδιάστατη ανάδειξη των μνημείων της Ευρωπού παρά τον Αξιό ποταμό, σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, διευρύνοντας την προσέλκυση επισκεπτών και την οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Ήρθε η ώρα να ανακτήσει το Κιλκίς το χαμένο έδαφος. Δεν μπορεί παρά να επενδυθούν αρκετά χρήματα και στην ιδιαίτερα γόνιμη αρχαιολογικά και ιστορικά περιοχή του, η οποία σύντομα θα το ανταποδώσει σε υπεραξία και σε όφελος της σύγχρονης κοινωνίας», υπογραμμίζει η κ. Στρατούλη.
Πηγή: ΑΠΕ