Την ενίσχυση της αυτοδιοίκησης Α΄ βαθμού με αρμοδιότητες και πόρους ζήτησε ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης μιλώντας στο συνέδριο της ΚΕΔΕ που διεξάγεται στη Ρόδο.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ άσκησε σφοδρή κριτική στην Κυβέρνηση για την κατάσταση που επικρατεί με την υποχρηματοδότηαη και τα έντονα οικονομικά προβλήματα, που οδηγούν τους μισούς σχεδόν δήμους να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις βασικές τους ανάγκες και να βρίσκονται στα όρια της χρεωκοπίας.
" Είναι πλέον κατανοητό από όλους ότι δεν μπορεί το πολιτικό μας σύστημα και η δημόσια διοίκηση να συνεχίσουν να ζουν με μια τόσο δομική αντίφαση. Από τη μία μεριά, να διαθέτουμε ένα συγκεντρωτικό, επιτελικό κράτος που αφαιρεί αρμοδιότητες και πόρους από τους δήμους, αλλά από την άλλη αυτό το κράτος να μην αναλαμβάνει την ευθύνη για τις παθογένειες που δημιουργεί" σημείωσε ο Νίκος Ανδρουλάκης
"Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να έχουμε ένα συγκεντρωτικό κράτος, αλλά με αποκεντρωμένες ευθύνες" .
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλια του προεδρου του ΠΑΣΟΚ
Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε της Δημοκρατίας,
Κυρίες και κύριοι
νιώθω ιδιαίτερη χαρά και τιμή που βρίσκομαι σήμερα εδώ στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, ανάμεσα σε τόσα πολλά αξιόλογα στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Την ίδια στιγμή, όμως, διακατέχομαι από ένα αίσθημα ευθύνης απέναντι σας, καθώς εκπροσωπώ το κόμμα, που συνέδεσε το όνομά του και υπερασπίστηκε σθεναρά -από την ίδρυση του και σε όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης- τον θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Για το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελούσε πάντα αναπόσπαστο μέρος του δημοκρατικού πολιτεύματος και του κοινωνικού κράτους, γιατί η Αλλαγή ξεκινούσε και ξεκινάει πάντα «από τα κάτω».
Ήταν σύμφυτη με την επέκταση και εμπέδωση της δημοκρατίας σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας διοίκησης και σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής.
Το ΠΑΣΟΚ συνέδεσε το όνομα του με μεγάλες προσπάθειες διοικητικής μεταρρύθμισης και αναπτυξιακής προοπτικής, όπως ήταν το Σχέδιο Καποδίστριας, οι Αιρετές Περιφέρειες και το Σχέδιο Καλλικράτης.
Η διοικητική μεταρρύθμιση αποτελούσε πάντοτε πυλώνα της δημοκρατικής μεταρρύθμισης της πατρίδας μας.
Η ενίσχυση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης και η διοικητική αποκέντρωση απέβλεπε ανέκαθεν στην ενίσχυση των διαβουλευτικών και συμμετοχικών θεσμών, στην εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την ισόρροπη αναπτυξιακή προοπτική του συνόλου της ελληνικής επικράτειας.
Για εμάς, η αυτοδιοίκηση αποτελούσε και αποτελεί το ανάχωμα απέναντι στις περιφερειακές, κοινωνικές και άλλες ανισότητες και είναι ο εγγυητής του κοινωνικού δεσμού.
Σήμερα όμως παρακολουθούμε μια δραματική κατάσταση να ξεδιπλώνεται μπροστά μας, καθώς υπάρχει σταδιακή αποδυνάμωση και παρακμή ενός τόσο σημαντικού θεσμού.
Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες του οικονομικού, θεσμικού και λειτουργικού στραγγαλισμού της τοπικής αυτοδιοίκησης, για χάρη ενός υπερτροφικού και συγκεντρωτικού, «επιτελικού» κράτους.
Προκαλεί θλίψη το γεγονός ότι ενώ το 45% των δήμων της χώρας μας βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας νίπτει τας χείρας της.
Μετά την συρρίκνωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων τους στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, σήμερα το λειτουργικό κόστος των δήμων έχει αυξηθεί και δεν τους αποδίδεται ούτε το άδικο τέλος ταφής, που τους επιβλήθηκε, παρά τη ρητή δέσμευση.
Είναι καθήκον μας, λοιπόν, να σας ενισχύσουμε, να ανατρέψουμε τον θεσμικό σας αφοπλισμό και να δώσουμε ξανά αναπτυξιακή προοπτική,
γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί
το θεμέλιο της δημοκρατίας, της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής της πατρίδας μας, όπως άλλωστε συμβαίνει και στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη.
Το «επιτελικό κράτος» της Νέας Δημοκρατίας, ένα αποτυχημένο συγκεντρωτικό σύστημα εξουσίας κατάφερε να μετατρέψει το αυτοδιοικητικό κίνημα, από ένα κίνημα χειραφέτησης, συμμετοχής και αυτοδιακυβέρνησης σε ένα κίνημα δημάρχων στα όρια της απόγνωσης που επαιτούν για τα λεφτά τους από κάθε Υπουργό ξεχωριστά.
Οι δήμοι που αποκλείστηκαν από κάθε διαβούλευση κατά τον σχεδιασμό του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με έναν απαξιωτικό και προσβλητικό τρόπο, σήμερα είναι σε διαρκή μαρασμό
Αφαιρώντας τη διαχείριση των υδάτων, των απορριμμάτων και της ενέργειας από τους δήμους, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αφαιρεί την αναπτυξιακή τους προοπτική.
Το μήνυμα της κυβέρνησης προς τον αυτοδιοικητικό κόσμο με το τελευταίο νομοσχέδιο για τις καταργήσεις και συνενώσεις των Φορέων Διαχείρισης Απορριμμάτων στις Περιφέρειες Κρήτης, Βορείου Αιγαίου, Δυτικής Ελλάδας και Θεσσαλίας αλλά και το επικείμενο για τις αναγκαστικές συνενώσεις και καταργήσεις των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης είναι καθαρό και κυνικό:
το «επιτελικό» κράτος του Μεγάρου Μαξίμου σάς υπολογίζει μόνο ως το μακρύ χέρι της συγκεντρωτικής του εξουσίας.
Επιπλέον, η κυβέρνηση αντί να δώσει τη δυνατότητα ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι Ενεργειακές Κοινότητες να έχουν έναν πιο ενεργό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας,
επιφυλάσσει δυσμενέστερους όρους με επιβολή του net-billing αντί του net-metering στους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού.
Τα ενεργειακά των δήμων παραπέμπονται στο πρόγραμμα «Απόλλων», όπου ουσιαστικά ΟΤΑ, Οργανισμοί άρδευσης και ύδρευσης αποκλείονται από την παραγωγή ενέργειας και θα αγοράζουν κάποια μεγαβάτ, αφού θα έχει προηγηθεί δημοπρασία μεταξύ των ισχυρών.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ναρκοθετεί την ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών σε μια εποχή που θα έπρεπε να κάνει ακριβώς το αντίθετο!
Τους αφαιρεί το δικαίωμα να καταπολεμήσουν το υψηλό ενεργειακό κόστος αλλά και την ενεργειακή φτώχεια, που βιώνουν όλο και περισσότεροι πολίτες.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό να κάνω μια αναφορά στο ζήτημα της πολιτικής προστασίας.
Η επένδυση στις τοπικές μονάδες πολιτικής προστασίας που έχουν μικρότερο κόστος, ταχύτερη ανταπόκριση και μεγάλη αποτελεσματικότητα, είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Υπάρχουν ήδη πολλά θετικά παραδείγματα που μπορούν να είναι οδηγοί στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Κυρίες και κύριοι,
η αυτοδιοίκηση αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής συνοχής της χώρας και πιστεύουμε ακράδαντα ότι σε ένα εύρωστο κοινωνικό κράτος, που επιδιώκει να είναι δίπλα στον πολίτη,
η κοινωνική πολιτική πρέπει να βρίσκεται στους δήμους.
Σε μια στιγμή όπου η ελληνική κοινωνία βάλλεται από πολλαπλές κρίσεις, δοκιμάζεται η ανθεκτικότητα της, και οι αντοχές της εξαντλούνται υπό το βάρος της στεγαστικής κρίσης
και της ακρίβειας, καθίσταται πιο επείγον από ποτέ να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων.
Αντ΄ αυτού όμως ο κοινωνικός και προνοιακός χαρακτήρας της αυτοδιοίκησης υποχωρεί συνεχώς, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα από τις 4500 κοινωνικές δομές που διέθετε η χώρα έκλεισαν οι 1000.
Τα τελευταία 4 χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά σχεδόν 50% δυσχεραίνοντας την καθημερινότητα πολλών οικογενειών,νέων και φοιτητών.
Στα αστικά κέντρα η κατάσταση είναι απελπιστική. Όπως επανειλημμένα έχω προτείνει, οφείλουμε να ακολουθήσουμε το επιτυχημένο παράδειγμα της Πορτογαλίας και οι Δήμοι να πρωταγωνιστήσουν στην εκπόνηση εκτεταμένων προγραμμάτων κοινωνικών κατοικιών.
Ενώ ως προς το ζήτημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι για μας απολύτως σαφές και αυτονόητο ότι οι Δήμοι πρέπει να αναλάβουν την αρμοδιότητα καθορισμού της φέρουσας ικανότητας για έκδοση νέων αδειών βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Ας τελειώνουμε με το φαινόμενο να έχουμε στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης πολυκατοικίες-ξενοδοχεία στα οποία δεν έχει πρόσβαση καμία ελληνική οικογένεια.
Ως ΠΑΣΟΚ, αγωνιζόμαστε για την αποκατάσταση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Εμείς στοχεύουμε στην οικονομική αυτοδυναμία και αυτοτέλεια των δήμων, γιατί τη θεωρούμε ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα τους.
Προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε προτείνει τη μερική είσπραξη του ΕΝΦΙΑ και του τέλους διαμονής παρεπιδημούντων, ώστε να μπορέσει η τοπική αυτοδιοίκηση να αποφύγει
την οικονομική χρεοκοπία και να σταθεί στα πόδια της.
Προτείναμε επίσης τη στήριξη και ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων σε δημοτικό και κοινοτικό επίπεδο, γιατί πιστεύουμε ότι η ευημερία ενός δήμου προϋποθέτει την ενεργειακή αυτονομία του.
Υποστηρίζουμε ακόμα ότι οι δήμοι πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής, παρέχοντας στους πολίτες υψηλής ποιότητας κοινωνικές υπηρεσίες, οι οποίες θα καταπολεμούν τις ανισότητες και θα εγγυώνται τον κοινωνικό δεσμό.
Αυτό θα είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια πιο δίκαιη κοινωνία
Οι δήμοι, τέλος, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας.
Αν ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν γίνει κτήμα της ελληνικής κοινωνίας, αν δεν φτάσει μέχρι το τελευταίο χωριό της πατρίδας μας, δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις ανισότητες.
Είναι πλέον κατανοητό από όλους ότι δεν μπορεί το πολιτικό μας σύστημα και η δημόσια διοίκηση να συνεχίσουν να ζουν με μια τόσο δομική αντίφαση.
Από τη μία μεριά, να διαθέτουμε ένα συγκεντρωτικό, επιτελικό κράτος που αφαιρεί αρμοδιότητες και πόρους από τους δήμους, αλλά από την άλλη αυτό το κράτος να μην αναλαμβάνει την ευθύνη για τις παθογένειες που δημιουργεί.
Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να έχουμε ένα συγκεντρωτικό κράτος, αλλά με αποκεντρωμένες ευθύνες.
Το συγκεντρωτικό μοντέλο της Νέας Δημοκρατίας έδειξε τα όρια του και στο τέλος προκάλεσε περισσότερα προβλήματα από όσα κλήθηκε να λύσει στην αρχή.
Πρόκειται για τεράστια ζητήματα που στοιχίζουν καθημερινά στην δημόσια διοίκηση και την καθημερινότητα των συμπολιτών μας.
Δεσμεύομαι εδώ από το Συνεδριό σας, ότι θα καταβάλουμε όλες μας τις προσπάθειες ώστε η τοπική αυτοδιοίκηση να πάψει να είναι ο παρίας της δημόσιας διοίκησης
και να γίνει ξανά ο κεντρικός θεσμός της δημοκρατίας, της κοινωνικής πρόνοιας και της ισόρροπης, περιφερειακής ανάπτυξης.
Σας ευχαριστώ.