* Κοινωνιολόγος, Επικεφαλής Δημοτικής Παράταξης ΕΜΕΙΣ Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ Δήμου Παλλήνης
Οι «μεταρρυθμίσεις» που επιβλήθηκαν στην αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια έχουν συμπέσει με κρίσιμες, για τη χώρα, περιόδους.
Η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη (Ν.3852/2010) συνέπεσε με την περίοδο της εισόδου της χώρας στην μνημονιακή περίοδο. Εφαρμόστηκε και δοκιμάστηκε σε συνθήκες, μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, ακολουθούμενη από σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες, μεταφραζόμενη σε μειώσεις της κρατικής επιχορήγησης κατά 65% και με ταυτόχρονη μεταφορά πρόσθετων αρμοδιοτήτων. Μια επώδυνη περίοδος για την αυτοδιοίκηση, που αποδείχθηκε όχι μόνο ανθεκτική αλλά λειτούργησε και ως ανάχωμα, στις ακραίες κοινωνικές ανάγκες που προκλήθηκαν εξαιτίας της βίαιης φτωχοποίησης.
Ακολούθησε η μεταρρύθμιση του Κλεισθένη Ι (Ν.4555/2018) σε μια περίοδο, που η χώρα μας άφηνε πίσω τα μνημόνια και τους κανόνες δημοσιονομικής προσαρμογής. Η μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος απαντούσε στην πρόκληση για εμβάθυνση της τοπικής δημοκρατίας, την αποκατάσταση της έννοιας της αντιπροσωπευτικότητας, την αποτύπωση της πραγματικής βούλησης του εκλογικού σώματος, την ενίσχυση της συμμετοχής. Το σύστημα διοίκησης που συνόδευε το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, δεν δοκιμάστηκε.
Σήμερα, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο κι ενώ η αυτοδιοίκηση δοκιμάζεται για άλλη μια φορά, κατατίθεται ένα νομοσχέδιο για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, παραβιάζοντας ουσιαστικά τον οδικό χάρτη για την επίλυση των πραγματικών προβλημάτων της αυτοδιοίκησης, που σχετίζονται με την οικονομική αυτοτέλεια, τις αρμοδιότητες και τον τρόπο διακυβέρνησης. Η πρωτοβουλία νομοθέτησης του νέου εκλογικού συστήματος αυτοπροσδιορίζεται και οριοθετείται με ένα τρόπο πρωθύστερο. Αντιμετωπίζει τιμωρητικά και εκδικητικά, την απλή αναλογική και όσων την θεσμοθέτησαν και την υποστήριξαν.
Η σκοπιμότητα του νομοσχεδίου είναι προφανής. Σχετίζεται κυρίως με την κυβερνησιμότητα και όχι με την αντιπροσωπευτικότητα, ενισχύει ένα βαθειά ριζωμένο πελατειακό και δημαρχοκεντρικό σύστημα, και θα συμβάλει ακόμη περισσότερο στην απαξίωση της αυτοδιοίκησης και των πραγματικών προβλημάτων των τοπικών κοινωνιών.
Αν υποθέσουμε ότι το σύστημα της απλής αναλογικής που θεσμοθετήθηκε με τον Κλεισθένη Ι, έχριζε βελτίωσης, το βέβαιο είναι πως η απλή αναλογική στην πράξη δεν δοκιμάστηκε. Δεν δοκιμάστηκε γιατί, με επίκληση την κυβερνησιμότητα, μέσω νομοθετημάτων, αλλοιώθηκε η αντιπροσώπευση στα όργανα διοίκησης, καταστρατηγήθηκε η εκλογή των συμβουλίων κοινότητας, απαξιώθηκαν οι παρατάξεις, αποδυναμώθηκαν τα δημοτικά συμβούλια. Αντί για ενίσχυση του διαλόγου , της συμμετοχής και της σύνθεσης απόψεων, επανήλθαν αναπαλαιωμένες οι πολιτικές πρακτικές των πλασματικών πλειοψηφιών και των τεχνητών συγγενών και μη συγκολλήσεων, με επίφαση την κυβερνησιμότητα.
Η προωθούμενη μεταρρύθμιση, αναστέλλει οποιαδήποτε προσπάθεια διοίκησης μέσω της σύνθεσης των διαφορετικών απόψεων, παραβιάζοντας ταυτόχρονα βασικούς κανόνες δημοκρατικής λειτουργίας.
Η προτεινόμενη εκλογή Δημάρχου με ποσοστό 43% από τη πρώτη Κυριακή, αποδυναμώνει θεσμικά τον δήμαρχο και αποτελεί μειοψηφική επιλογή της κοινωνίας. Οποιοδήποτε ποσοστό κάτω του 50% δεν συνιστά πλειοψηφική καταγραφή της βούλησης των δημοτών. Πολύ δε περισσότερο όταν το 43% μετατρέπεται σε 60% των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου.
Αντί της ενίσχυσης των κοινοτικών συμβουλίων με την θεσμοθέτηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων, προβλέπεται η κατάργηση . Η έννοια της τρίτης κάλπης για την εκλογή των εκπροσώπων των συμβουλίων κοινότητας, όπως θεσμοθετήθηκε με τον Ν.4555/2018, σηματοδότησε για πρώτη φορά, την ουσιαστική αυτονομία των κοινοτήτων.
Η αυτοδιοίκηση χρειάζεται συμμετοχή σε όλα τα επίπεδα. Χρειάζεται ένα εκλογικό σύστημα αντιπροσωπευτικό της βούλησης των τοπικών κοινωνιών, που θα στηρίζεται στις συνθέσεις, Αυτός είναι και ο μόνος δρόμος επίτευξης της κυβερνησιμότητας.
.