Ο AIRETOS συγκέντρωσε και σας παρουσιάζει τα σημεία που αφορούν, άμεσα ή έμμεσα, ΟΤΑ στην αποκαλούμενη “Ολιστική Στρατηγική Ανάπτυξης για το Μέλλον” της Κυβέρνησης (στο εξής “στρατηγική”), αλλά και την άμεση σύνδεσή τους με δεσμεύσεις ήδη αναγραφόμενες στο κείμενο του Μνημονίου (Supplemental Memorandum of Understanding: Third Review, στο εξής “MoU”).
Επισημαίνεται ότι μέρος τους αποτελεί συνέχεια εφαρμογής ζητημάτων που έχουν ήδη εγείρει εντονότατες αντιδράσεις της Αυτοδιοίκησης κατά την ψήφιση των μέχρι στιγμής προαπαιτούμενων υλοποίησής τους.
Υπογραμμίζεται ότι η στρατηγική είδε το φως της δημοσιότητας χάρη στην πρωτοβουλία της Επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής, Φώφης Γεννηματά, να προκαλέσει προ ημερησίας συζήτηση στη Βουλή για τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς και τις σχετικές διαπραγματεύσεις. Είναι ενδεικτικό ότι η Κυβέρνηση απεκάλυψε το κείμενο μόλις χθες το μεσημέρι, ενώ η συζήτηση στη Βουλή διεξάγεται σήμερα.
Προς αποφυγή αυτοδιοικητικής αναταραχής, σημειώνουμε ότι πρόκειται για σχέδιο, χωρίς –προς το παρόν- καμία θεσμική ισχύ ή έγκριση, αμφιβόλου μελλοντικής κατάληξης.
Η στρατηγική, όπως μας ενημερώνει η Κυβέρνηση (σελ.63), είναι, μεταξύ άλλων “εμπνευσμένη από τις ιδέες της αποκέντρωσης (…)”. Στις 106 Σελίδες πάντως δεν προκύπτει κάπου η “ιδέα” της “Αποκέντρωσης” με την έννοια ειδικών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων θεσμικής μεταφοράς αρμοδιοτήτων/εξουσίας από το Κεντρικό Κράτος. Στην αντίθετη κατεύθυνση μάλιστα διαβάζουμε π.χ. “η διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων θα πρέπει να συγκεντρωθεί περεταίρω” (σελ.11) ή π.χ. ότι το πιλοτικό πρόγραμμα συγκέντρωσης σε “μοναδικό εντολοδόχο διαχείρισης, ελέγχου και πληρωμών για όλα τα επιδόματα” τον ΟΠΕΚΑ (ήτοι η ψηφισμένη αφαίρεση αρμοδιότητας από τους Δήμους) “θα επεκταθεί σταδιακά τον Ιούλιο 2018 σε όλες τις περιοχές της Χώρας” (σελ.76).
ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ
Η Κυβέρνηση στη στρατηγική της εμμένει αναλυτικά στην μνημονιακή δέσμευσή της περί συγκέντρωσης των ταμειακών διαθεσίμων όλων των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης σε έναν Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου. Επαναλαμβάνει λοιπόν τη σχετική πρόβλεψη που ήδη υπάρχει στο Μνημόνιο με νυν προθεσμία Ιούνιο 2018 (βλ. MoU, σελ.12).
Στη στρατηγική προαναγγέλλει, μεταξύ άλλων, “νέο νομικό πλαίσιο για την λειτουργία” του Λογαριασμού, καθώς και “στενότερη παρακολούθηση των υπολοίπων των φορέων”, Ο μεσοπρόθεσμος στόχος, κατά το Σχέδιο, είναι η μεταφορά των ταμειακών υπολοίπων των Φορέων απευθείας στο Λογαριασμό, “η οποία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2021”(σελ.10).
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ν.4412/2016 (σελ.10-11)
Η Κυβέρνηση θριαμβολογεί ειδικά για τον ν.4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων, δηλαδή το Νόμο που -σύμφωνα με τους Αιρετούς- έχει προκαλέσει χάος σε έργα σε όλη τη Χώρα από τον Αύγουστο 2016 και μετά, έχοντας ήδη υποστεί εκατοντάδες διορθώσεις και τροποποιήσεις.
- Η στρατηγική αναφέρει ότι “έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος”, ότι είναι σύστημα πιο “φιλικό προς τις επιχειρήσεις”, που “οδήγησε σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους -πάνω από 19% το 2017”. Γι’ αυτό, μας πληροφορεί ότι “προβλέπεται ακόμη πιο φιλόδοξη προσέγγιση”.
- Οι δημόσιες συμβάσεις, ειδικά αξίας άνω των 60.000 ευρώ, θα πρέπει να ψηφιοποιηθούν περαιτέρω.
- Το Υπουργείο Οικονομίας συνεργάζεται με την Αυστριακή κυβέρνηση για την ανάπτυξη ενός συστήματος ηλεκτρονικών καταλόγων το οποίο θα συμβάλει αποφασιστικά στις οικονομίες κλίμακας και θα βελτιώσει τον σχεδιασμό.
- Το 2019 θα αρχίσει επίσης να εφαρμόζεται η ηλεκτρονική τιμολόγηση.
- Το επόμενο βήμα θα είναι η εισαγωγή των ηλεκτρονικών πληρωμών το 2022, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών.
- Λίγο μετά διαβάζουμε και ότι “η διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων θα πρέπει να συγκεντρωθεί περεταίρω”.
Υπενθυμίζουμε ότι δεσμεύσεις περί δημοσίων συμβάσεων περιλαμβάνει ήδη αναλυτικά το Μνημόνιο (βλ. MoU, σελ.12-23, Ενότητα 2.4.2 “Public procurement”)
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση ΟΤΑ, στο κείμενο συναντάμε δράσεις που ήδη έχουν ψηφιστεί και δρομολογηθεί (σελ.85).
- π.χ. περιγράφει τους Φιλόδημους Ι και ΙΙ (ήδη άρθρα 69 και 71 ν.4509/2017)
- π.χ. αναφέρει το Πρόγραμμα επενδυτικών δανείων στους Δήμους για την προετοιμασία των Τοπικών Χωροταξικών Σχεδίων (ήδη άρθρο 70 ν.4509/2017)
ΠΡΟΝΟΙΑΚΑ
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Μνημόνιο (MoU, Σελ.19, “the pilot programme of the functional disability assessment system will be rolled out … The legislation for the national rollout of the new scheme will be adopted in May 2018, applying the new disability assessment to all contributory disability and welfare benefits including under Law 4387/2016, with a view to commence national implementation by June 2018 taking account of guidance from technical support”),
η Κυβέρνηση προβλέπει ομοίως στη δική της στρατηγική ότι το πιλοτικό πρόγραμμα περί προνοιακών επιδομάτων “θα επεκταθεί σταδιακά τον Ιούλιο 2018 σε όλες της περιοχές της χώρας … Ο ακριβής οδικός χάρης για αυτήν την τεράστια μεταρρύθμιση εξαρτάται από μια συνολική εκτίμηση του πιλοτικού προγράμματος, με την τεχνική υποστήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Αυστριακού AED (Πρακτορείο για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη) και της Υπηρεσίας Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSS)” (σελ.76)
ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ - ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
Στο κείμενο επαναλαμβάνονται ορισμένες λεκτικές διατυπώσεις από τις ήδη υπάρχουσες στο σχετικό Κεφάλαιο του Μνημονίου περί Δημόσιας Διοίκησης (βλ. MoU, σελ. 41-44, “5.A modern State and Public Administration”).
- Διαβάζουμε για “εξορθολογισμό του Προγράμματος ΚΛΑΔΟΣ” (μάλλον ατυχής μετάφραση της μνημονιακής φράσης “the current 'klados' system”), ψηφιακό οργανόγραμμα, κινητικότητα, περιγραφές θέσεων εργασίας, κωδικοποίηση νομοθεσίας, “να διατηρηθεί το μισθολογικό κόστος του δημοσίου σύμφωνα με το ισχύων ΜΠΔΣ” και λοιπές γνωστές μνημονιακές αναφορές.
- Δεν υπάρχει κάτι επιπλέον του Μνημονίου που να είναι επαρκώς συγκεκριμενοποιημένο και άξιο αναφοράς για τους ΟΤΑ, πέραν γενικών ευχών.
- Σημειώνουμε δύο αναφορές:
α) “Επιπλέον, το νέο σύστημα θα καλύψει συγκεκριμένες ανάγκες, όπως για παράδειγμα την υποστελέχωση της τοπικής αυτοδιοίκησης σε περιοχές με χαμηλό πληθυσμό ή στις νησιωτικές περιφέρειες”
β) την ασαφούς περιεχομένου γενικότατη πρόβλεψη “Διάδοση συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων προς την υπόλοιπη διοίκηση”.
ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΔΗΜΩΝ - ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Συνεχίζονται οι δράσεις περί απλούστευσης αδειοδοτήσεων που περιλαμβάνει το Μνημόνιο (MoU, σελ.26-27 “Investment licensing”).
Με ήδη γνωστές τις συνέπειες σχετικών παρεμβάσεων σε αυτοδιοικητικές αρμοδιότητες (π.χ. ν.4442/2016 περί αδειοδότησης Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος…) τώρα διαβάζουμε ξανά για απλούστευση αδειοδοτήσεων Δήμων και Περιφερειών (σελ.24).
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ
Η στρατηγική (σελ. 37-38) συνεχίζει χωροταξικές/πολεοδομικές αναφορές που ήδη υπάρχουν στο Μνημόνιο (βλ. Supplemental Memorandum of Understanding: Third Review, σελ. 28-29, π.χ. δράσεις σχετικές με “regional spatial plans”, “town plans”, “forest maps”, “land use” κ.ο.κ.).
Σημειώνουμε, ενδεικτικά ότι Δήμους και Περιφέρειες αφορούν οι εξής προβλέψεις:
- εφαρμογή της δευτερογενούς νομοθεσίας για το νέο θεσμικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού (Δεκέμβριος 2018)
- αναθεώρηση του ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ χωροταξικού σχεδιασμού (Σεπτέμβριος 2018)
- κατάρτιση ΤΟΠΙΚΩΝ χωροταξικών σχεδίων σε ολόκληρη τη χώρα (Σεπτέμβριος 2018),
- ενσωμάτωση των ειδικών χωρικών πλαισίων για τις κύριες οικονομικές δραστηριότητες,
- ανάπτυξη της απαραίτητης υποδομής για την ηλεκτρονική υποβολή ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΑΔΕΙΩΝ (Ιούλιος 2018)
- υλοποίηση του προγράμματος ηλεκτρονικού ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ προγραμματισμού (Δεκέμβριος 2018)
- οδικός χάρτης για την συμπλήρωση των ΔΑΣΙΚΩΝ χαρτών και τον ορισμό των ΑΚΤΩΝ (αρχές 2019)
ΝΕΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
“Σημαντική μεταρρύθμιση” αναφέρεται ότι θα είναι “το νέο Λογιστικό Σχέδιο με στόχο την κοινή εφαρμογή για όλους τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης, αντικαθιστώντας τα πέντε διαφορετικά λογιστικά σχέδια που ισχύουν σήμερα για το κράτος, τα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα νοσοκομεία, την ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ και τους φορείς δημοσίου δικαίου” (σελ.10). Η επέκταση του Λογιστικού Σχεδίου σε όλους τους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης ορίζεται “μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2023”.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Στο συγκεκριμένο τομέα αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων, η ολιστική στρατηγική δεν μας καθιστά σοφότερους, καθώς δεν προκύπτει κάποια συγκεκριμενοποίηση ή καινοτομία, αλλά γενικές αναφορές ήδη γνωστές για “Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων”, “Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Πρόληψη Αποβλήτων”, 13 “Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων”, “Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων”, το νόμο Ανακύκλωσης (4496/2017), τη δημιουργία “πράσινων κέντρων” σε τοπικό επίπεδο και λοιπές γνωστές στην Αυτοδιοίκηση αναφορές.
ΥΔΑΤΑ
Αντιστοίχως, συνεχίζεται η θεματική του Μνημονίου περί υδάτινων πόρων (MoU, προβλέψεις περί “Costing & Pricing of Water Services”).
Την Αυτοδιοίκηση, μεταξύ άλλων, αφορά ότι η Κυβέρνηση για τις υπηρεσίες ύδρευσης αναφέρεται σε “Αναβάθμιση του πληροφοριακού συστήματος για το κόστος των υπηρεσιών ύδρευσης και την τιμολόγηση για όλους τους παρόχους ύδρευσης ([Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), Οργανισμοί Έγγειων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ) και μεμονωμένοι Δήμοι]. Το σύστημα θα τεθεί σε λειτουργία το Μάιο του 2018” (σελ.62).
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Ως γνωστόν ο ν.4513/2018 περί Ενεργειακών Κοινοτήτων έχει ήδη συμπεριλάβει τους Δήμους στο πεδίο εφαρμογής του. Στη στρατηγική οι Δήμοι περιλαμβάνονται σε μια γενικόλογη σχετική αναφορά: “συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω της αποκεντρωμένης παραγωγής και της συμμετοχής των καταναλωτών (νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δήμοι και κοινότητες ενέργειας) στην παραγωγή και στις αγορές ενέργειας” (σελ.44).
ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ: Αύξηση του αριθμού των βρεφονηπιακών σταθμών, από 2.800 μονάδες το 2018 καλύπτοντας 100.000 παιδιά, σε 5.000 μονάδες το 2019-2020 για 145.000 παιδιά (σελ.75)
ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ: “Η κυβέρνηση ενοποιεί επί του παρόντος τις τρεις βασικές δομές προστασίας των ηλικιωμένων: Κέντρα Βοήθειας στο Σπίτι, Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας για τους Ηλικιωμένους (ΚΑΠΗ) και Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (Κ.Η.Φ.Η). Θα εξελιχθούν σε ένα σύστημα ολιστικής φροντίδας για τους ηλικιωμένους, το οποίο θα διευκολύνει τους ηλικιωμένους να παραμείνουν στο σπίτι και στις οικογένειές τους” (σελ.76)
ΝΗΣΙΑ: Σύσταση Τεχνικής Ομάδας Εργασίας Νησιωτικών Δήμων (Σελ.65). Δημιουργείται μια μονάδα υποστήριξης για την προετοιμασία των μελετών και την παρακολούθηση της υλοποίησης των σχεδίων.
ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ: Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί η θριαμβευτική αναφορά της Κυβέρνησης για την “Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας” του ν.4389/2016, που δεν είναι άλλη από το γνωστό σε όλους “Υπερταμείο” Δημόσιας Περιουσίας… Το Υπερταμείο αναφέρεται ως “σημαντική μεταρρύθμιση”, ως “μία από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών”.
Τέλος, σημειώνεται ότι η στρατηγική βρίθει λαθών, ιδίως ορθογραφικών, γι’ αυτό ο AIRETOS δεν φέρει ευθύνη για τα λάθη στα εντός εισαγωγικών ανωτέρω αποσπάσματα. Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι και λανθασμένη ονομασία Υπουργείου περιλαμβάνει (π.χ. σελ. 24 το Υπουργείο κας Γεροβασίλη αναφέρεται όπως το ονόμαζε η προηγούμενη Κυβέρνηση, δηλαδή “Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης”).
Επιπλέον των –ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΩΝ- ανωτέρω σημείων, ο AIRETOS προτείνει σε κάθε αυτοδιοικητικό στέλεχος ότι αξίζει να ανοίξει και να μελετήσει ταυτοχρόνως τα δύο κείμενα. Δηλαδή από τη μια το Μνημόνιο, ως έχει επικαιροποιηθεί και ισχύει, (ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ 1 https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economy-finance/third_smou_-_final.pdf ) και από την άλλη την κυβερνητική ολιστική στρατηγική (ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ 2).