«Αυτοδιοικητική αυταπάτη» χαρακτήρισε ο Γιάννης Σγουρός τις προωθούμενες αλλαγές για την αυτοδιοίκηση κατά την ομιλία του στο κοινό συνέδριο των ΕΝΠΕ-ΚΕΔΕ.
Ο Γ. Σγουρός στην τοποθέτησή του τόνισε μεταξύ άλλων ότι :
Για να μπορεί μία θεσμική αλλαγή να έχει τα χαρακτηριστικά της μεταρρύθμισης θα πρέπει να αλλάζει τους συσχετισμούς και τις ισορροπίες σε σχέση με την κεντρική διοίκηση, πράγμα που εν προκειμένω δεν συμβαίνει
Στην Ευρώπη, καμία κυβέρνηση δεν θα επιχειρούσε να κάνει έναν μόλις χρόνο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, αλλαγές στο εκλογικό σύστημα και στη θητεία των αιρετών
Η πρόταση για χρονική παράταση της θητείας των αιρετών στα 5,5 χρόνια από 3,5 που ήταν η πρώτη θητεία εγείρει ζητήματα αντισυνταγματικότητας. Δεν μπορεί οι θεσμοί να γίνονται λάστιχο για να εξυπηρετούνται σκοπιμότητες
Η απλή αναλογική με τον τρόπο που επιχειρείται να εφαρμοστεί μετατρέπει τις πλειοψηφίες σε ομήρους των μειοψηφιών και τους δημάρχους και περιφερειάρχες σε αχυρανθρώπους.
Κι άλλοι επιχείρησαν στο πρόσφατο παρελθόν να διαμορφώσουν πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές, συνθήκες που θεωρούσαν ευνοϊκές για το κόμμα τους και εκεί που πήγαιναν για μαλλί βγήκαν κουρεμένοι.
Η έξοδος από την κρίση δεν θα κριθεί μόνο από την εξυγίανση των δημοσιονομικών μεγεθών αλλά και από την απρόσκοπτη λειτουργία των θεσμών, όπως είναι οι αυτοδιοικητικοί θεσμοί, που αποτελούν πυλώνα για την οικονομία, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία
Το σημερινό κοινό συνέδριο ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ έρχεται σε μία στιγμή που η συζήτηση για θεσμικές αλλαγές στην αυτοδιοίκηση είναι στο επίκεντρο.
Όχι μόνο σήμερα, χθες ή προχθές αλλά εδώ και αρκετούς μήνες ακούμε τον Υπουργό Εσωτερικών να ευαγγελίζεται αναδιαρθρώσεις και αλλαγές.
Μάθαμε μάλιστα και το όνομα της μεταρρύθμισης αυτής : «Κλεισθένης».
Λες και η ονοματοδοσία είναι που θα κρίνει την αποτελεσματικότητα της και όχι η ουσία ή το περιεχόμενό της.
Θέλω ευθύς εξ αρχής να ξεκαθαρίσω κάτι, γύρω από όλο αυτό το επικοινωνιακό παιχνίδι που στήνεται για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας και για να μην κάνουμε την τρίχα τριχιά.
Για να μπορεί μία θεσμική αλλαγή να έχει τα χαρακτηριστικά της μεταρρύθμισης θα πρέπει να αλλάζει τους συσχετισμούς και τις ισορροπίες σε σχέση με την κεντρική διοίκηση.
Κεντρική διοίκηση και αυτοδιοίκηση είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Όταν γίνονται μεταρρυθμιστικές αποκεντρωτικές αλλαγές υπέρ της μίας, επηρεάζεται και η άλλη.
Αλλαγές λοιπόν εντός των τειχών της αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να τιτλοφορούνται μεταρρυθμίσεις. Είναι νομοτεχνικές βελτιώσεις.
Προσωπικά λοιπόν, από όσα κείμενα προετοιμασίας διάβασα και από όσες πληροφορίες έχει αφήσει το Υπουργείο να διαρρεύσουν – γιατί εδώ γίνεται συζήτηση σε θολά νερά - δεν βλέπω καμία μεταρρύθμιση στον ορίζοντα.
· Διότι πείτε μου, που είναι το κυβερνητικό σχέδιο για την αυτοδιοίκηση;
· Ποιό είναι το κυβερνητικό όραμα για την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα;
· Και πως αυτό το σχέδιο και το όραμα μετουσιώνονται σε πραγματικότητα μέσω της νομοθετικής παρέμβασης;
Δεν υπάρχει απάντηση.
Ήδη ανεξάρτητα από τις προτάσεις που καταθέτουν από κοινού ΕΝΠΕ και ΚΕΔΕ, η ατζέντα της συζήτησης περιστρέφεται ολοένα και πιο έντονα γύρω από δύο ζητήματα:
Ø Τον χρόνο και το σύστημα των εκλογών.
Στην Ευρώπη, καμία κυβέρνηση δεν θα επιχειρούσε να κάνει έναν μόλις χρόνο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, αλλαγές στο εκλογικό σύστημα και στη θητεία των αιρετών, εν επιγνώσει της ότι αυτές οι αλλαγές αφενός μεν εγείρουν ζητήματα αντισυνταγματικότητας και αφετέρου μπορεί να φέρουν το απόλυτο χάος.
Στην Ελλάδα είμαστε ικανοί, μπροστά στο μικροκομματικό συμφέρον να τα τινάξουμε όλα στον αέρα και να φτάσουμε στο παρά πέντε να κρίνεται στις δικαστικές αίθουσες η νομιμότητα της προκήρυξης των εκλογών.
Γιατί σαφώς και εγείρονται ζητήματα αντισυνταγματικότητας όταν έχουμε κάνει τη θητεία των αιρετών λάστιχο. Είναι δυνατόν η πρώτη θητεία να είναι 3,5 χρόνια και η δεύτερη 5,5 χρόνια;
Εάν αυτό θέλει η κυβέρνηση ιδού ο δρόμος προς την μπαχαλοποίηση είναι ανοικτός.
Εάν όμως η κυβέρνηση δεν καταφέρει να προκαλέσει μπάχαλο, με την μετάθεση του χρόνου των εκλογών θα το καταφέρει σίγουρα με την απλή αναλογική.
Έχω πει πολλές φορές ότι η παράταξή μας δεν είναι αντίθετη με την απλή αναλογική.
Είναι μια δημοκρατική πρόκληση.
Εξαρτάται όμως με ποιο τρόπο και σε ποιο χρόνο την εφαρμόζεις.
Το υβριδικό σχήμα που είχε διατυπωθεί από την κυβέρνηση - που δεν γνωρίζω να έχει αλλάξει στη βάση του - μετατρέπει τις πλειοψηφίες σε ομήρους των μειοψηφιών και τους δημάρχους και περιφερειάρχες σε αχυρανθρώπους.
Αυτό θέλουμε;
Μη γένοιτο.
Ο Υπουργός μιλάει για κουλτούρα συνεργασιών που πρέπει να αναπτυχθεί.
Οι συνεργασίες κε Υπουργέ καλλιεργούνται δεν επιβάλλονται.
Και αυτή, είναι η μία όψη του νομίσματος η εξιδανικευμένη.
Εγγυάστε ότι θα επικρατήσει η κουλτούρα των συνεργασιών και όχι οι διαδρομές των υπόγειων συναλλαγών;
Και πως εάν καταρρεύσει ένα σχήμα διοίκησης δεν θα οδηγηθεί μία περιφέρεια ή ένας δήμος σε ακυβερνησία, αφού δεν προβλέπονται σε επίπεδο δήμου ή περιφέρειας απώλεια της δεδηλωμένης και επαναπροκήρυξη εκλογών;
Προσωπικά καλώ την κυβέρνηση και τον Υπουργό Εσωτερικών να μην θυσιάσουν την αυτοδιοίκηση στον βωμό μικροκομματικών επιδιώξεων και σκοπιμοτήτων.
Αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι αυτοδιοικητική αυταπάτη.
Θα θυμίσω ότι κι άλλοι επιχείρησαν στο πρόσφατο παρελθόν να διαμορφώσουν πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές, συνθήκες που θεωρούσαν ευνοϊκές για το κόμμα τους και εκεί που πήγαιναν για μαλλί βγήκαν κουρεμένοι.
Μην κάνετε λοιπόν σχέδια επί χάρτου και εκλογομαγειρέματα, γιατί κι άλλοι που τα έκαναν δεν τους βγήκαν σε καλό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η αυτοδιοίκηση αποτελεί μέρος της διοικητικής οργάνωσης του κράτους και μάλιστα από τα πιο ενεργά, αφού στους δήμους και στις περιφέρειες η διοίκηση ασκείται στο κοντινότερο επίπεδο στον πολίτη.
Στο πιο επιθυμητό δηλαδή επίπεδο, σύμφωνα με την αρχή της εγγύτητας που αποτελεί πρωτογενή αρχή του ενωσιακού δικαίου κατά τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ζήτημα είναι ότι η αυτοδιοίκηση μέσα στο περίγραμμα των συνταγματικών πλαισίων και των μακροπρόθεσμων δημοσιονομικών περιορισμών που έχουν τεθεί δεν μπορεί σήμερα, άμεσα, τώρα, να κάνει το μεγάλο βήμα για την περιφερειακή διακυβέρνηση με την πλήρη έννοια του όρου.
Μπορούμε όμως να κάνουμε τη ζωή των πολιτών καλύτερη βελτιώνοντας τομείς που καταγεγραμμένα πάσχουν, εμποδίζοντας την ανάπτυξη, την εκτέλεση σοβαρών έργων υποδομών, την θωράκιση της ζωής και της περιουσίας των συμπολιτών μας, την κοινωνική μας παρεμβατικότητα.
Εκεί πρέπει να εστιάσουμε, εκεί πρέπει να επιμείνουμε αφήνοντας στην άκρη τα μικροπολιτικά παιχνίδια με τον θεσμό της αυτοδιοίκησης.
Η έξοδος από την κρίση δεν θα κριθεί μόνο στην εξυγίανση των δημοσιονομικών μεγεθών αλλά και στην απρόσκοπτη λειτουργία των θεσμών, όπως είναι οι αυτοδιοικητικοί θεσμοί, που αποτελούν πυλώνα για την οικονομία, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Θέλω να σας ευχαριστήσω για την προσοχή σας και κλείνοντας να σημειώσω ότι θεωρώ αυτονόητη τη σύγκληση Συνεδρίου – γιατί όχι και κοινού - για την αξιολόγηση της νομοθετικής πρότασης της κυβέρνησης όταν αυτή λάβει συγκεκριμένα σάρκα και όστα.